Bồn cầu (tiếng Anh: toilet,[n 1]) là một phần của thiết bị cứng được sử dụng để thu thập hoặc xử lý chất thải bài tiết của con người, nói cách khác là "thiết bị vệ sinh với bề mặt cho phép người sử dụng để tiểu tiện và đại tiện an toàn và thuận tiện".[1] Thiết bị này có thể có hoặc không có nước xả (bồn cầu xả nước hoặc bồn cầu khô). Chúng có thể được thiết lập cho một tư thế ngồi hoặc cho một tư thế ngồi xổm (nhà vệ sinh ngồi xổm). Bồn cầu xả nước thường được kết nối với hệ thống thoát nước ở khu vực thành thị và bể tự hoại ở khu vực cách ly. Bồn cầu khô được kết nối với một hố, thùng chứa di động, buồng ủ hoặc thiết bị lưu trữ và xử lý khác. Ngoài ra cấu tạo bồn có thể làm từ các vật liệu như gốm (sứ), bê tông, nhựa hoặc gỗ.Tại nhà riêng, bồn cầu, bồn rửa tay, bồn tắm hoặc vòi hoa sen có thể ở trong cùng một phòng. Một lựa chọn khác là có một phòng để vệ sinh cơ thẻ (phòng tắm) và một phòng khác làm nhà vệ sinh và bồn rửa tay (phòng vệ sinh). Nhà vệ sinh công cộng bao gồm một hoặc nhiều nhà vệ sinh (và thường là bồn tiểu) có sẵn cho công chúng sử dụng. Nhà vệ sinh di động hoặc các buồng vệ sinh sau đó được xử lý hóa học (chemical toilet) được sử dụng cho các địa điểm tập trung đông người hay tạm thời.Nhiều hộ nghèo ở các nước đang phát triển sử dụng nhà vệ sinh rất cơ bản và thường không hợp vệ sinh, ví dụ như hố xí đơn giản và chỗ đi vệ sinh thường được đặt bên ngoài nhà. Trên toàn cầu, gần một tỷ người không có nhà vệ sinh và buộc phải đi vệ sinh lộ thiên (đặc biệt là ở Ấn Độ).[2]Các bệnh lây truyền qua đường chân tay miệng hoặc qua chất thải bài tiết như dịch tả và tiêu chảy, có thể lây lan từ vấn đề đi vệ sinh lộ thiên. Chúng cũng có thể lây lan từ các nhà vệ sinh không an toàn gây ô nhiễm nước mặt hoặc nước ngầm. Trong lịch sử, vệ sinh là mối quan tâm từ các giai đoạn đầu tiên của các khu định cư của con người. Mục tiêu phát triển bền vững số 6 của Liên Hiệp Quốc kêu gọi "Vệ sinh và cải thiện điều kiện vệ sinh đầy đủ và công bằng cho tất cả mọi người và chấm dứt đi vệ sinh lộ thiên vào năm 2030".[2] Theo cách này, mẫu bồn cầu đầu tiên sử dụng vật liệu đàn hồi và có độ nhớt (Viscoelastic) đã được phát triển mà hầu như không có ma sát.[3]